FOSMED Katarzyna Ruszczyńska
ul. Staszica 15/46 62-035 Kórnik
Standardy ochrony małoletnich w Gabinecie Pielęgniarki Szkolnej
I. Postanowienia ogólne
1. Standardy ochrony małoletnich obowiązują w Gabinetach Pielęgniarki Szkolnej będących pod opieką Świadczeniodawcy posiadającego umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia FOSMED Katarzyna Ruszczyńska Ul. Staszica 15/46 62-035 Kórnik. W związku z obowiązkami prawnymi nałożonymi ustawą z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich zostały opracowane Standardy, których obowiązek przestrzegania spoczywa na Świadczeniodawcy prowadzącym działalność leczniczą.
2. W wyniku potrzeb przeciwdziałania krzywdzeniu małoletnich Świadczeniodawca podejmuje działania wynikające ze standardów również w sytuacji zaobserwowania lub powzięcia informacji o krzywdzeniu małoletniego przez dorosłe osoby trzecie lub przez innych małoletnich.
3. Za wdrożenie, monitorowanie przestrzegania, ocenę realizacji standardów oraz inne zadania określone w standardach odpowiedzialny jest Świadczeniodawca, który współdziała w porozumieniu z kierownikiem/ osobą wyznaczoną przez kierownika placówki na terenie, której wykonywane są świadczenia w Gabinecie Pielęgniarki Szkolnej.
4. Świadczeniodawca ubiegający się o pracę z małoletnimi, zobowiązany jest do przedstawienia informacji z krajowego rejestru karnego uzyskiwanej do celów działalności zawodowej związanej z kontaktami z dziećmi. Wszystkie informacje zostaną dołączane do akt Świadczeniodawcy.
5. Świadczeniodawca ma obowiązek złożenia przez niego podpisu, poświadczającego, że zapoznał się, rozumie i będzie przestrzegał wszystkich procedur.
II. Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnimi a Świadczeniodawcą
1. Podstawową zasadą czynności podejmowanych przez Świadczeniodawcę , w kontaktach z małoletnimi jest działanie na rzecz ich dobra a więc traktowanie małoletnich:
– odbywa się z szacunkiem, zrozumieniem dla ich trudności, problemów i potrzeb
– dbaniem o przestrzeganie ich praw pacjenta
– respektowaniem ich prawa do opieki ze strony przedstawicieli ustawowych bądź opiekunów faktycznych
– tłumaczeniem im podejmowanych działań
– daje możliwość wyrażania przez dziecko swojego zdania oraz zapewnia mu prawo do bycia wysłuchanym
2. Świadczeniodawca zobowiązany jest do zachowania szczególnej ostrożności i taktu w kontaktach z małoletnim, który doznał znęcania fizycznego, psychicznego lub wykorzystania seksualnego
3. Na badanie małoletniego pacjenta należy uzyskać zgodę osoby uprawnionej według przepisów prawa polskiego, z zastrzeżeniem sytuacji nagłych działając zgodnie i na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece nad uczniami w środowisku nauczania i wychowania w ramach świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej zawartych w zał. nr 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r.
3. Podczas badania małoletniego pacjenta należy zapewnić mu intymność adekwatną do jego wieku, potrzeb i oczekiwań ponieważ może łączyć się z koniecznością rozebrania pacjenta, oglądania, dotykania wyłącznie w sytuacjach mających uzasadnienie medyczne zgodnie z przepisami ustawy i rozporządzenia zawartego w pkt. 3.
III. Katalog zachowań zabronionych
1. Zabrania się stosowania jakiejkolwiek formy lub postaci przemocy wobec małoletnich (zarówno przemocy fizycznej, jak i werbalnej), polegającej w szczególności na stosowaniu kontaktu fizycznego o charakterze agresywnym, krytyki lub obraźliwego bądź dyskryminującego zachowania.
2. Zabrania się dotykania małoletnich w sposób, który mógłby zostać nieprawidłowo zinterpretowany lub który wykracza poza uzasadnioną potrzebę medyczną zawartą w ust. III pkt.3.
3. Zabrania się:
- prezentowania małoletnim niedozwolonych treści
- wyśmiewania małoletnich, poniżania ich lub etykietowania.
4. Kontakt fizyczny z małoletnim nigdy nie może być niejawny bądź ukrywany, ani wynikać z relacji władzy lub autorytetu.
5. Świadczeniodawca nie może kontaktować się bezpośrednio z małoletnim z pominięciem jego przedstawiciela ustawowego.
6. Świadczeniodawca nie może nawiązywać kontaktów z małoletnim w innej niż przewidziana udzielaniem świadczeń zdrowotnych formie.
IV. Procedura postępowania pielęgniarki w przypadku podejrzenia zaistnienia sytuacji maltretowania:
1. Obserwacja i identyfikacja oznak maltretowania: Pielęgniarka szkolna powinna być świadoma możliwych oznak maltretowania dzieci, takich jak obrażenia ciała, zmiany w zachowaniu, nieuzasadniony lęk czy unikanie kontaktu z innymi uczniami.
2. Rozmowa z dzieckiem: Jeśli pielęgniarka podejrzewa, że dziecko może być maltretowane, powinna rozmawiać z nim w prywatnym i bezpiecznym środowisku, aby dowiedzieć się więcej o jego sytuacji. Ważne jest, aby zadawać pytania w sposób empatyczny i delikatny, nie wywierając presji na dziecku.
3. Zapisywanie obserwacji: Pielęgniarka powinna dokładnie rejestrować wszystkie obserwacje i rozmowy z dzieckiem, zachowując pełną poufność i przestrzegając przepisów dotyczących przechowywania danych medycznych.
4. Współpraca z innymi pracownikami szkoły: Pielęgniarka powinna współpracować z nauczycielami, dyrekcją szkoły oraz innymi pracownikami szkolnymi w celu ustalenia kompleksowego obrazu sytuacji dziecka i podjęcia odpowiednich działań.
5. Konsultacja z lekarzem: Jeśli istnieją podejrzenia maltretowania, pielęgniarka powinna skonsultować się z lekarzem szkolnym lub innym pracownikiem medycznym w celu uzyskania dodatkowej oceny stanu zdrowia dziecka i ewentualnego koniecznego dalszego postępowania medycznego.
6. Zawiadomienie właściwych organów: Jeśli pielęgniarka podejrzewa, że dziecko jest maltretowane, powinna niezwłocznie zawiadomić właściwe organy, takie jak służby opieki społecznej czy organy ścigania, zgodnie z obowiązującymi przepisami i procedurami.
7. Wsparcie dla dziecka: Pielęgniarka powinna zapewnić dziecku odpowiednie wsparcie emocjonalne i psychologiczne, a także pomóc mu uzyskać dostęp do dalszej pomocy, takiej jak terapia psychologiczna czy wsparcie społeczne.
V. Standardy opracowane dla dzieci- pacjentów
1. Prawa Dziecka
Każde dziecko ma prawo do opieki zdrowotnej świadczonej z poszanowaniem jego godności, prywatności oraz z uwzględnieniem jego potrzeb emocjonalnych i fizycznych.
Dzieci mają prawo do otrzymywania informacji o swoim stanie zdrowia i planowanym leczeniu w sposób dostosowany do ich wieku i zdolności rozumienia.
2. Bezpieczeństwo Fizyczne
Dzieci mają prawo do zapewnienia bezpiecznego środowiska, wolnego od zagrożeń fizycznych, oraz zastosowania środków zapobiegawczych minimalizujących ryzyko wypadków i zranień.
3. Ochrona przed Nadużyciami.
Obowiązuje zasada zero tolerancji dla wszelkich form nadużycia, w tym przemocy fizycznej, emocjonalnej, seksualnej czy zaniedbania wobec dziecka.
4. Poufność i Prywatność
Zapewnienie prywatności podczas badania i leczenia.
5. Wsparcie Emocjonalne i Psychologiczne
Należy zapewnić dostęp do wsparcia psychologicznego dla dzieci.
Organizacja zajęć i terapii wspierających dobrostan emocjonalny dzieci.
6. Komunikacja i Informacja
Placówka ma obowiązek w zakresie:
– Dostarczania informacji o leczeniu i opiece w sposób jasny, zrozumiały i dostosowany do wieku dziecka.
– Aktywnego słuchania i odpowiadania na pytania i obawy dzieci.
– Włączenia rodziców i opiekunów w proces opieki nad dzieckiem, zapewniając im wsparcie i informacje potrzebne do aktywnego udziału.
– Szanowania roli rodziców jako głównych opiekunów i partnerów w procesie leczenia.
– Regularnego monitorowania skuteczności i przestrzegania standardów ochrony dziecka.
– Wdrażania poprawek i ulepszeń na podstawie opinii dzieci, rodziców oraz personelu.
– Gwarancji, że wszystkie skargi będą traktowane poważnie, szybko rozpatrywane i będą miały konsekwencje.
Podstawa prawna: Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz wybranych ustaw.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniem przestępczości na tle seksualnym i ochronie małoletnich
Standardy ochrony małoletnich- wersja uproszczona dla dzieci
Standardy ochrony małych bohaterów!
Cześć! Standardy to takie super zasady, które pomagają wszystkim dorosłym dbać o to, żebyście czuli się bezpiecznie i szczęśliwie.
Zasada 1: Dorośli pytają i słuchają.
• Dorośli mogą o wszystko pytać, a Wy zawsze możecie im szczerze odpowiadać, nawet jeśli coś Was zawstydza lub martwi.
• Dorośli są po to, żeby Wam pomagać i chronić Was.
Zasada 2: Dorośli troszczą się o Wasze ciała.
• Nikt nie ma prawa dotykać Was w taki sposób, który sprawia Wam przykrość i jest niekomfortowy .
• Wy decydujecie, kto może Was głaskać, przytulać i brać na ręce.
• Dorośli też powinni zawsze pytać o Waszą zgodę, zanim dotkną Waszego ciała.
Zasada 3: Dorośli mówią „nie” złym sekretom.
• Jeśli ktoś każe Wam zachować tajemnicę, która Was martwi lub sprawia, że czujecie się źle, powiedzcie o tym zaufanemu dorosłemu to „ zły sekret”, natomiast „dobry sekret” to taki, który sprawia Wam radość i możecie się nimi dzielić z innymi
Zasada 4: Dorośli pomagają małym bohaterom.
• Dorośli są po to, żeby Wam pomóc i sprawić, żebyście czuli się szczęśliwi i bezpieczni.
Jeśli coś Was boli, martwi lub czujecie się źle, powiedzcie o tym zaufanemu dorosłemu.
Pamiętajcie!
• Jesteście ważni i macie prawo czuć się bezpiecznie.
• Nikt nie ma prawa krzywdzić Was ani Waszych kolegów i koleżanek.
• Możecie zawsze powiedzieć o wszystkim zaufanemu dorosłemu.
Najważniejsze prawa dziecka
• Prawo do ochrony przed wykorzystywaniem ,przemocą i ponizaniem
• Prawo do nauki i informacji
• Prawo do odpoczynku i wolnego czasu
• Prawo do prywatności
• Prawo do swobodnego wyrażania własnych poglądów we wszystkich sprawach dotyczących dziecka
• Prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania
• Prawo do specjalnej ochrony i pomocy ze strony państwa
• Prawo do zachowania godności, szczególnie dziecka psychicznie lub fizycznie niepełnosprawnego
• Prawo do ochrony zdrowia i opieki medycznej
• Prawo do otrzymywania pomocy i wsparcia od państwa, jeśli Ty i Twoja rodzina jesteście w trudnej sytuacji materialnej
• Prawo do ochrony przed konfliktem zbrojnym
• Prawo do ochrony w procesie karnym
Pamiętaj, że nie jesteś sam!
Jeśli doznajesz krzywdy lub jesteś świadkiem krzywdzenia innego dziecka to natychmiast zwróć się o pomoc do rodziców, wychowawcy klasy, pedagoga szkolnego, dyrektora szkoły lub do innej dorosłej osoby, której ufasz.
Możesz też skontaktować się z Policją nr 112 lub zadzwonić po pomoc:
Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży : 116 111
Dziecięcy telefon zaufania prowadzony przez Rzecznika praw Dziecka : 800 12 12 12
VI. Procedura postępowania w sytuacji pacjenta małoletniego zaniedbanego
1. Pielęgniarka dokonuje obserwacji pacjenta, a następnie przeprowadza z nim rozmowę celem ustalenia jego sytuacji (w szczególności, czy domownicy zajmują się nim, czy rozmawia z nimi o swoich problemach, czy spożywa w domu posiłki i jak często, czy domownicy spożywają w domu alkohol i jak często, jak się do pacjenta zwracają, czy pomagają mu w codziennych czynnościach, jak się do niego odnoszą).
2. Po rozmowie z pacjentem oraz na podstawie własnych obserwacji, pielęgniarka w porozumieniu z kierownikiem placówki podejmuje działania, których celem jest pomoc pacjentowi.
3. Sporządza notatkę z dokonanych ustaleń, którą przekazuje kierownikowi placówki.
4. W przypadku kiedy kierownik placówki kontaktuje się z rodzicami/opiekunem prawnym pacjenta celem umówienia spotkania w placówce w spotkaniu tym biorą udział: pracownik podejmujący ww. czynności, rodzice/opiekunowie prawni pacjenta oraz kierownik placówki.
5. Podczas spotkania podjęta zostaje próba wyjaśnienia sytuacji i ustalenia przyczyny zaniedbania pacjenta. Jeżeli przyczyną zaniedbania pacjenta jest zła sytuacja finansowa rodziny, wówczas uczestnicy spotkania ustalają zasady postępowania z pacjentem i sposoby udzielenia pomocy zarówno jemu, jak i jego rodzinie. Podejmuje się decyzję o ewentualnym złożeniu wniosku do ośrodka pomocy społecznej.
6. Jeśli okaże się, że przyczyną zaniedbania pacjenta jest demoralizacja (alkoholizm, narkomania w rodzinie, przemoc), wówczas kierownik placówki informuje służące ku temu organy o potrzebie wdrożenia procedury „Niebieskiej karty”.
Podstawy prawne:
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy domowej
Kodeks wykroczeń
Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich
VII. Procedura bezpieczeństwa dziecka na terenie gabinetu/placówki
Używanie wulgarnych słów/ Niekulturalne zachowanie/ Dewastacja i niszczenie mienia gabinetu/placówki/bójki/ Wymuszania oraz psychiczna agresja wiąże się z :
– upomnieniem osoby przez pielęgniarkę w obecności innych osób
– zobowiązaniem osoby do naprawienia wyrządzonej szkody, poniesienia kosztów finansowych
– sporządzeniem notatki ze zdarzenia,
– rozmową wyjaśniającą
– poinformowaniem policji.
– pielęgniarka ma prawo zażądać zwrotu przywłaszczonej rzeczy, zażądać aby pokazał zawartość torby oraz kieszeni w obecności innego pracownika placówki.
Podstawa prawna:
Kodeks karny
Kodeks wykroczeń
VIII. Procedura współpracy z rodziną dziecka-pacjenta
1. Rodzina pacjenta ma prawo do bezpośredniego spotkania oraz pośrednio (mail, sms, poczta tradycyjna, telefon, komunikatory internetowe) z pracownikiem pielęgniarką.
2. Każdy termin spotkania z pielęgniarką musi zostać wcześniej ustalony.
3. Pielęgniarka powinna prowadzić ewidencję kontaktów oraz korespondencji z rodziną pacjenta
4. W sprawie skarg i wniosków organem właściwym do rozpoznania jest Świadczeniodawca.
5. Rodzina w kontakcie z pracownikiem powinna przestrzegać zasad i regulaminu placówki.
Podstawa prawna:
Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta
IX. Procedura postępowania z agresywnym dzieckiem
1. W przypadku zaobserwowania /zgłoszenia przez innych agresji fizycznej, psychicznej, słownej pielęgniarka interweniujący przerywa to zachowanie.
2. Pielęgniarka identyfikuje dzieci-pacjentów biorących udział w zdarzeniu (ofiara, agresor, świadek).
3. Pielęgniarka przeprowadza rozmowę z pacjentem/pacjentami, w celu ustalenia okoliczności zdarzenia, udziela stosownych pouczeń.
4. Pielęgniarka informuje o zdarzeniu Dyrektora placówki oraz sporządza i przekazuje stosowną notatkę (opis zdarzenia, osoby uczestniczące, sprawca, poszkodowany, nazwisko osoby interweniującej wraz z podpisem itp.).
5. Pielęgniarka informuje rodzica/opiekuna prawnego (o ile dotyczy) pacjenta-sprawcy zdarzenia, o zaistniałej sytuacji.
6.W przypadku zdarzenia o szczególnie drastycznym przebiegu (stwarzającego zagrożenie dla zdrowia lub życia) lub powtarzających się zdarzeń pielęgniarka zobowiązana jest powiadomić o tym fakcie Dyrektora placówki- wspólnie ustalają dalszy przebieg postępowania (m. in. rozważają możliwość udzielenia pacjentom pomocy psychologicznej lub poinformowania o zaistniałym zdarzeniu Policji).
Podstawa prawna:
Ustawa Kodeks Karny
Kodeks Wykroczeń
Ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich
X. Wypadek, któremu uległo dziecko w związku z czynnościami wykonywanymi na terenie gabinetu
1.Pielęgniarka powinna podjąć następujące kroki:
– Zapewnia opiekę i udziela doraźnej pomocy medycznej.
– Powiadamia kierownika placówki o nieszczęśliwym wypadku.
– Jeśli zachodzi konieczność wzywa na miejsce lekarza lub ZRM.
– Domaga się pisemnej opinii lekarza stwierdzającej czy poszkodowane dziecko doznało ciężkich uszkodzeń ciała.
– Sporządza notatkę służbową, w której opisuje przebieg zdarzenia.
– Powiadamia inspektora BHP o zdarzeniu.
2. W razie wypadku powodującego ciężkie uszkodzenia ciała, wypadku zbiorowego lub śmiertelnego, pielęgniarka w porozumieniu z kierownikiem/Dyrektorem placówki podejmowane są następujące kroki:
– Zapewnienie natychmiastowej pomocy i opieki poszkodowanemu/poszkodowanym dzieciom
– Zawiadamienie o wypadku inspektora BHP, organ nadzorujący, Prokuraturę lub Policję.
– Zabezpieczenie miejsce wypadku.
– Powoływany jest zespół powypadkowy, który ustala okoliczności i przyczyny wypadku i sporządza protokół powypadkowy.
– Zatwierdzany jest protokół podpisany przez zespół powypadkowy.
– Doręczany jest niezwłocznie protokół PIP.
3. W przypadku zbiorowego zatrucia pokarmowego, powiadomić Stację Sanitarno – Epidemiologiczną.